zondag 16 september 2012

Poëzie in beeld


Poëzie is dun gezaaid op televisie. Je hoort er soms wel eens iemand spreken over ´pure poëzie´maar het betreft dan niet de dichtkunst maar een fraaie boogbal van Robin van Persie, of de contouren van het laatste model Porsche of Ferrrari. ´Pure poëzie´ is een zinnetje dat je zelfs meestal gebezigd hoort worden door mensen die nooit poëzie hebben gelezen, en die nooit zullen lezen.
Daar zou je je aan kunnen storen, zij het dat je je dan ook kunt storen aan mensen die een woord als´hemels´gebruiken zonder ooit de hemel van binnen te hebben gezien.
Toch is het mogelijk, beelden op televisie die iets opleveren dat sterk een gedicht benaderd. Zo zag ik ooit een documentaire over een kostschool voor muzikaal begenadigde jonge meisjes, ergens in het Angelsaksische koninkrijk. De meisjes, allemaal in eendere kostschoolkostuums - plooijurk, blazer met logo en hoog opgetrokken gebreide kousen - werden gefilmd tijdens hun harp- en pianolesssen. Ze werden ook gevolgd op een wandeling vlak buiten de school. Het was winter, het had hevig gesneeuwd en een zware mist hing boven het zachtglooiende landschap. Een groep van zo´n zes meisjes liep ingehouden pratend het pad af toen een van hen een kleine  kreet slaakte. In de sneeuw voor haar lag een roodborstje, door de kou bevangen. Voorzichtig tilde ze het diertje op, de andere meisjes kwamen om haar heen staan. Het verenbolletje werd fluisterend doorgegeven van hand tot hand. Meisjesmonden bliezen er de warmte in terug  tot het diertje langzaam tot het land der levenden terugkeerde. Plotseling vloog het op uit de bescherming van een meisjeshand en verdween in de mist.
Het was poëzie in beelden. Ook hierom: er was geen enkele kunstgreep toegepast om de kijker in vervoering te brengen. Nergens was een voice-over gebruikt, er was geen smeltende vioolmuziek of een ander effect te bekennen om het mooier te maken dan het was. Ook dat is een kenmerk van ware poëzie.
Je denkt: als dat mogelijk is met beelden kan het dan ook met kleuren, met smaak wellicht? En hoe zit het met geur? Is het mogelijk poëzie aan geuren te onttrekken? Dicht in de buurt komt misschien dit: een Engelse bibliothecaresse die om haar - veelal antiquarische - boeken te indexeren niet volstaat met een catalogusnummer en een genrevermelding. Ze legt een staalkaart aan waarin ze de geuren van de gelezen boeken vermeldt. Een van de notities die ze maakt na het opsnuiven van een boek is deze: ´Feels like a hug from an elderly person