De natuur is van iedereen en van niemand in het bijzonder. Als je er even over nadenkt lijkt het dus logisch dat het beheer van die natuur in overheidshanden is en moet blijven. Wie anders dan de overheid kan een beleid ontwikkelen dat meerdere decennia omvat, kan continuïteit van de natuur garanderen en haar beschermen tegen kortetermijndenken en economisme? Maar wat als een overheid zelf geen beleid heeft of ten prooi valt aan winstoverwegingen? In Nederland trekt Staatsbosbeheer steeds vaker ondernemers aan om natuurgebieden aantrekkelijk te maken voor bezoekers. Minder dieren, meer horecagelegenheden en pretparken. Of, zoals een van de projectontwikkelaars letterlijk zei: 'Natuur is leuk maar je moet er wel koffie kunnen drinken'. Onder datzelfde motto is de Poolse regering begonnen met het kappen van het enig overgebleven oerbos van Europa. Het woud van Bialowieza beslaat een gebied ter grootte van de provincie Utrecht. Je vindt er eeuwenoude eiken, zeldzaam elzenmoerasbos en vooral een ongekende biodiversiteit. Het woud vormt het thuis van de laatste wisenten, van wolven, elanden en lynxen. In 1979 is het dan ook uitgeroepen tot werelderfgoed, maar de ultrarechtse Poolse regering heeft daar maling aan. Ze gaat het bos kappen en de grond uitbesteden aan projectontwikkelaars. Weg met de dieren, erin met de mensen. Ik zal eerlijk zijn: als ik zulk nieuws lees denk ik dat het maar goed is dat ik geen toverstokje heb waarmee ik op afstand iemand jeukende schurft of de Afrikaanse slaapziekte kan bezorgen! Ik zou uit pure woede het hele Poolse parlement in een kasteel van Doornroosje veranderen vol krabbende politici. Want het woud van Bialowieza bewees hoe eenvoudig natuurbeheer kan zijn. We hoefden alleen maar... helemaal niets te doen. Geen vinger ernaar uitsteken. Een hek eromheen en de boel beschermen, meer niet. Hoe moeilijk kan dat zijn? Heel moeilijk, blijkt. Zodra geld een rol gaat spelen wordt de verleiding om op te houden met niets te doen al snel te groot. We kunnen, zoveel is wel duidelijk, de natuur zo'n beetje tegen alles beschermen maar niet tegen onszelf. Het argument dat de Poolse autoriteiten gebruiken om het kappen van het oerbos te legitimeren is daarbij te bespottelijk voor woorden: er zouden schadelijke kevers in Bialowieza zitten. Een bos beschermen tegen kevers door het bos te kappen; dat is alsof je een huis tegen houtrot beschermt door het huis in brand te steken. Het is van een krankzinnige logica, helemaal als je bedenkt dat die kevers al sinds mensenheugenis in Bialowieza zitten. De simpele waarheid is dan ook: er zitten geen schadelijke insecten in het Poolse oerbos, er zitten schadelijke politici in het Poolse parlement.
August Tholen
